İşbu karar AİHS’nin 44/2 maddesinde belirtilen koşullar çerçevesinde kesinleşecektir. Şekli düzeltmelere tabi olabilir.
USUL
Bu dava, Mehmet Dikel (“başvuran”
adlı T.C. vatandaşı tarafından Türkiye Cumhuriyeti aleyhine, 14 Şubat 2005 tarihinde, İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına ilişkin Sözleşme’nin (“Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi - AİHS”
34. maddesi uyarınca yapılan 8543/05 numaralı başvuru sonucu görülmektedir.
Başvuran Ankara Barosu avukatlarından A. M. Kocaoğlu ve S. S. Kocaoğlu tarafından temsil edilmektedir.
OLAYLAR
1972 doğumlu başvuran Mersin’de ikamet etmektedir.
Geçirdiği rahatsızlıktan ötürü 2003 yılında başvuranın Türk Silahlı Kuvvetleriyle ilişiği kesilmiş, Emekli Sandığı başvuranın adi malul olduğuna karar vermiştir.
Peşinden, başvuran, OYAK Ordu Yardımlaşma Kurumu Genel Müdürlüğü’nden tam ve daimi maluliyet yardımı talebinde bulunmuştur.
OYAK, 25 Temmuz 2003 tarihinde, başvuranın durumunun 205 Sayılı Yasa’da düzenlenen koşullara uymadığı gerekçesiyle talebini reddetmiştir. Başvuran Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde bu kararın iptali istemiyle dava açmıştır.
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 10 Haziran 2004 tarihinde gördüğü duruşmada başvuranın talebini reddetmiştir. Cumhuriyet Başsavcısının Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’ne sunduğu tebliğnamesi başvurana bildirilmemiştir. Yargılama esnasında idare Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’ne delil olarak gizli bilgi veya belge sunmamıştır.
Başvuran kararın düzeltilmesini talep etmiştir. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 30 Eylül 2004 tarihinde başvuranın kararın düzeltilmesi talebini reddetmiştir.
HUKUK
I. AİHS’NİN 6/1 MADDESİNİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI
Başvuran, AİHS’nin 6/1 maddesi çerçevesinde, Cumhuriyet Başsavcısının Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’ne sunduğu tebliğnamesinin kendine bildirilmemesi nedeniyle kuvvetlerin eşitliği ilkesinin ihlal edildiğinden şikayetçi olmuştur.
Bu şikayetin AİHS’nin 35. maddesinin 3. fıkrası çerçevesinde dayanaktan yoksun olmadığını kaydeden AİHM, başka bir gerekçe altında da kabuledilemezlik unsuru bulunmadığını tespit eder. Bu nedenle şikayet kabuledilebilir niteliktedir.
Hükümet bu şikayetin esasına ilişkin olarak, başvuranın duruşmadan önce Cumhuriyet Başsavcısının tebliğnamesini de içeren dava dosyasını inceleme olanağının bulunduğunu savunmuştur. Ayrıca Cumhuriyet Başsavcısının görüşlerinin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde görülen duruşma esnasında okunmasına karşın, başvuranın bu görüşleri ne yanıtladığını ne de şikayetlerini ulusal makamlara taşıdığını savunmuştur.
AİHM daha önce başvuranın şikayetine benzer şikayetleri incelediğine ve Hükümet’in benzer ön itirazlarını reddedip, AİHS’nin 6/1 maddesinin ihlal edildiğini tespit ettiğine işaret eder (bkz. Meral – Türkiye, 33446/02 ve Miran – Türkiye, 43980/04). Hükümet’in mevcut davada, daha önceki bulgularından sapmasını gerektirecek hiçbir delil ya da görüş sunmadığı kanısındadır.
Buna göre Cumhuriyet Başsavcısının tebliğnamesi başvurana bildirilmediği için AİHS’nin 6/1 maddesi ihlal edilmiştir.
II. AİHS’NİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİA EDİLEN DİĞER MADDELERİ
Başvuran, AİHS’nin 6/1, 17 ve 18. maddelerince korunan haklarının ihlal edildiğini iddia etmiştir. İlk olarak, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi askeri hakim ve savcılardan oluştuğu ve ilk ve tek derece mahkemesi gibi hareket ettiği için bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından adil biçimde yargılanmadığından şikayetçi olmuştur. Ayrıca idarenin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’ne sunduğu gizli bilgilere erişemediğini ileri sürmüştür. Son olarak, AİHS’nin 17 ve 18. maddelerinin ihlal edildiğini iddia etmiştir.
AİHM sahip olduğu bilgiler ışığında ve şikayet konusu olayların yetkisi dahilinde olduğu ölçüde, bu şikayetlerin AİHS ve Protokollerinde belirlenen hak ve hürriyetlerin ihlalini teşkil etmediği kanısındadır (Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin bağımsızlığı ve tarafsızlığına ilişkin şikayetle ilgili olarak bkz. Yavuz ve Diğerleri – Türkiye, 29870/96; Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kararlarının temyiz edilemeyişi ve gizli bilgilere erişilememesine ilişkin şikayetle ilgili olarak bkz. Yavuz Selim Karayiğit – Türkiye, 45874/05).
Dolayısıyla başvurunun bu kısmı AİHS’nin 35/3 ve 4 maddesiyle uyumlu olarak açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle reddedilmelidir.
III. AİHS’NİN 41. MADDESİNİN UYGULANMASI
Başvuran, maddi tazminat olarak, tam ve daimi maluliyet yardımı talebi kabul edilseydi OYAK’tan alacağı maluliyet yardımına karşılık gelmek üzere 100.000 Euro (EUR) talep etmiştir. Ayrıca 25.000 EUR manevi tazminat ve ulusal mahkemelerle AİHM önünde yaptığı mahkeme masrafları için 14.250 Türk Lirası (TL) (yaklaşık 7150 EUR) talep etmiştir. Başvuran ödenmesini talep ettiği mahkeme masrafları için hiçbir gerekçelendirme sunmamıştır. Hükümet bu taleplere itiraz etmiştir.
AİHM, tespit edilen ihlal ile meydana geldiği iddia edilen maddi zarar arasında hiçbir illiyet bağı görememektedir (bkz. Kingsley – İngiltere [BD], 35605/97). Bu nedenle bu talebi reddeder. Talep edilen manevi tazminata ilişkin olarak AİHM, bu zararın 6/1 maddenin ihlal edildiğinin tespit edilmesiyle kafi derecede telafi edildiği kanısındadır (bkz. Meral). Mahkeme masraflarına ilişkin olarak ise AİHM, başvuranın iddialarına kanıt gösterememesi nedeniyle bu başlık altında tazminat ödenmemesine hükmeder.
AİHM, BU GEREKÇELERE DAYANARAK, OYBİRLİĞİYLE
1. AİHS’nin 6/1 maddesi kapsamında yapılan, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde gerçekleştirilen yargılama esnasında Cumhuriyet Başsavcısının tebliğnamesinin başvurana bildirilmemesine ilişkin şikayetin kabuledilebilir olduğuna;
2. Başvurunun geri kalanının kabuledilemez olduğuna;
3. AİHS’nin 6/1 maddesinin ihlal edildiğine;
4. İhlal tespit edilmesinin manevi zarar için başlı başına tazminat teşkil ettiğine;
5. Başvuranın adil tatmine ilişkin diğer taleplerinin reddedilmesine
KARAR VERMİŞTİR.
İşbu karar, İngilizce olarak hazırlanmış ve Mahkeme İç Tüzüğü’nün 77. maddesinin 2. ve 3. fıkraları uyarınca 29 Eylül 2009 tarihinde yazılı olarak tebliğ edilmiştir.
Françoise Elens-Passos Françoise Tulkens
Zabıt Katibi Başkan
Beğenilen: 5
